نماز (بخش 7) نمازهای مستحبی

س1: انسانی که واجبات و محرّماتش را انجام می­‌دهد و سعی می­‌کند در مرز حدود الهی گام بردارد ولی به هر حال احتمال تَعَدّی به خاطر غفلت مثلاً ولو به اندازه یک لحظه می­‌دهد، چه کار کند که از این مرز فاصله بگیرد؟

ج: تقوا را ادامه بدهد، این مشکل این را حل می­‌کند، ادامه تقوا یک اثری دارد و تقوا یک اثر دیگر دارد، ممکن است شما یک هفته تقوا را مراعات کنی اثر دارد، اما ادامه‌­اش یک آثار کلی دارد، پاره‌­ای از مشکلات با ادامه تقوا حل می‌شود، من جمله رشد و تکامل ایمان با ادامه تقواست، ایمان که بالا رفت خیلی از مشکلات دیگر حل می­‌شود ان شاء الله.

س2: مثلاً التزام به بعضی مستحبات و مکروهات هم می­‌تواند در این قضیه مؤثر باشد؟

ج: اگر گناه را ترک کنی انجام تمام مستحبات مؤثر است، ترک همه مکروهات مؤثر است، اما اگر گناه بکنی هیچ­کدام اثر ندارد، گناه کبریت است که به بنزین می­‌خورد، لذا خیلی­‌ها از مسلمانان هستند، غالبشان این­جور هستند که نماز می‌­خوانند، روزه هم می‌­گیرند مکه هم می‌­روند، خمس هم می‌­دهند اما چون کنار این­ها یک چیزهایی را می­‌گذارند ایمان آخر عمرشان با اولشان یکی است و یک­ خُرده هم کمتر می­‌شود، گناه این‌­جوری است، گناه بی­‌حرمتی به خداست، خدا نمی­‌پذیرد که انسان در اثر بی­‌حرمتی به خدا از اطاعت فرمان خدا محروم می‌­شود و کارهای بد انجام بدهد، هم خودش را فاسد کند و هم جامعه را. راضی به این کار نیست، لذا اصرار دارد به این­که «گناه ممنوع».

س3: آیا انجام بعضی از مستحبات مثل نافله یا زیارت، منافات با تقوا و انجام واجب و ترک حرام دارد یا نه؟

ج: بلکه این‌ها طبق دستور تقوا انجام می­‌گیرد، خدا گفته است«وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ»[1]، بنابراین انجام مستحبات هم طبق دستور خداست. امّا خدا واجب و حرام را قاطی با مستحب و مکروه نکرده است. بار (بر نفس) سنگین می‌­شود. نفس أماره آن را زمین می­‌گذارد. خدا گفته است فقط واجب و حرام. این دو لازم است که انجام دهیم مابقی واجب نیست. اگر توانستی این دو را تحویل من بدهی هر چه از آن مستحب و مکروه هم عمل کنی مزد بیشتری گرفته‌ای، اما اگر این دو را انجام ندهی و فقط آن‌ها را انجام بدهی هیچ اثری در رشد ایمان شما ندارد یعنی خدا قبول نمی‌کند هر چند صحیح است. شما نمازِشب بخوانی باطل نیست صحیح است، امّا اثری در رشد ایمان ندارد چرا که آن گناه و معصیت این را از بین می‌برد. از این جهت گفته است برای خاطر این‌که بار سبک شود و نفس‌أماره زیر آن برود اوّل واجب و حرام، امّا اگر این دو تا را تحویل بدهی به اضافه مستحبّات مزد و پاداش خیلی بیشتر می‌شود.

س4: حاج آقا روایت هست که نوافل باعث می­‌شود آدم در فرائض(نمازهای واجب) اگر حواس پرتی و این­ها داشته باشد را جبران بکند؟

ج: خُب حالا چه کسی می­‌تواند موفق بشود که همیشه نوافل را به جا بیاورد؟ آدمی که نماز واجبش خراب است در نوافل هم گرفتار است دیگر. به امید آن نمی‌­شود، اگر انجام بدهی این­قدر مواظب باشی و الّا درست می­‌کنی، مال کسی است که نه اولی را و نه دومی را، هیچ کدام را، موفق نمی­‌شود.

س5: یعنی مشکل حواس پرتی می‌­­فرمایید در نافله هم است ...؟

س: بله، هست. تا آخرش هست. مگر انسان گناه را ترک کند تا ایمانش بالا برود (آن­وقت)حواس پرت نمی‌شود دیگر.

س6: مراد از عبارت «إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَى النَّوَافِلِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَى الْفَرَائِض»‌ در نهج البلاغه چیست؟

ج: بله، گاهی آدم خسته است، خوابش می‌آید، بیمار است، نمی‌تواند درست (نماز) نافله بخواند، نمازهای غیرواجب را بخواند. (این عبارت) می‌گوید چون (انسان) آمادگی ندارد همان واجبات کافی است( انجام دهد)، مستحبّات را ترک کن، اما اگر مشکلی نبود هر دو را انجام بده.

س7: این روایت که گفته می‌شود حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در شب یا در شبانه روز هزار رکعت نماز می‌خواندند صحیح است؟

ج: این­گونه رسیده است، حالا هزار رکعت یا هزار تکبیر، مختلف است.

س8: آیا می­‌شود در یک شبانه روز هزار رکعت نماز خواند؟

ج: بله، بعضی از اتباع حضرت امیر علیه السلام هم می­‌خواندند.

س9: اگر روایت صحیح است چگونه به کارهای روزانه خود می­‌رسیدند؟

ج: شما یک­دفعه انجام بدهید ببینید چقدر وقت می­‌گیرد آن­وقت (سوال کنید). بیست و چهار ساعت وقت نمی­‌خواهد، معمولا ًسه ساعت، سه ساعت و نیم بیشتر وقت نمی­‌برد. آن­وقت مردم گرفتار کار نبودند. کسب و کار نداشتند فرصتشان زیاد بود می­‌خواندند.

س10: شما فرمودید انسان در اثر ادامه تقوا می‌تواند به جایی برسد که بدون نیاز به بدن به رشد ایمانی خود ادامه دهد، در این صورت چرا امیرالمؤمنین و امام حسن مجتبی صلوات الله علیهما مثلا شبی هزار رکعت نماز می‌خواندند یا با پای پیاده به حج می‌­رفتند؟

ج: خُب آن‌ها از انجام عبادات استفاده می‌کردند، مجانی نبود. آن‌ها(ائمه) بعد از شهادت هم پیش می‌روند. آن‌ها دائما در ترقی هستند. خدا کمالاتش نهایت ندارد امّا این‌ها محدودند، هر چه این‌ها جلو بروند باز جا دارد، بنابراین آنان هم در دنیا با عبادت رشد می‌کردند و هم بعد از مفارقت روح از بدن تکامل دارند. در کافی روایات زیادی هست که هر شب جمعه ما(ائمه) یک طوافی داریم، ائمه گذشته، ائمه موجود حتی کسانی هم که از دنیا رفته‌اند آن‌ها را هم خدا شریک می‌کند، چون سیر، سیر روحی است بدنی که نیست. به عرش می‌روند و وقتی برمی‌گردند خدا یک چیزی به آن‌ها اضافه می‌دهد و رشد می‌کنند[2]. بنابراین کسی هم که در دنیا طبق دستور خدا عمل کرده است یعنی هم تقوا را مراعات کرده و هم «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثیراً»[3] را (همیشه رشد می‌کند). دو تا آیه داریم،‌ یکی «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ»[4]، تقوا را مراعات کنید. دوم «اُذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثیراً»، این دو تا دو بال است، یکی از آن‌ها کافی نیست. یکی‌ از آن‌ها آدم را از جهنّم نجات می‌دهد و بهشتی می‌کند، امّا دو تا کارهای دیگر از آن‌ها ساخته است. کسانی که این دو را استفاده می‌کنند این‌ها موفق می‌شوند بعد از جدایی روح از بدن - چون در دنیا آشنا با ذکر و یاد خدا بوده‌اند- آن‌جا هم می‌توانند، همراهشان است. اما نماز نمی‌تواند بخواند،‌ روزه نمی‌تواند بگیرد چون بدن می‌خواهد. بنابراین کسانی که ملتزم شدند به آن آیه دوم بعد هم می‌توانند انجام دهند.

س11: خُب امیرالمؤمنین علیه السلام زمان حیاتشان مقامشان در حدّی بود که بدون نماز هم بتوانند رشد کنند؟

ج: نه اگر (ایشان) نماز نمی‌خواند ما زودتر نمی‌خواندیم، اگر آن‌ها نمی‌خواندند،‌ روزه را می‌خوردند، نماز نمی‌خواندند، ما زودتر می‌دویدیم(دنبال این­کارها).

س12: مرادمان هزار رکعت نماز مستحبی خواندن است؟

ج: در عمل برای آن‌ها مستحب و واجب نیست، خود ماهیت عمل ملاک است. عبادت در برابر خدا اثر دارد، مستحب باشد یا واجب. مستحبش اثرش بیشتر است. چون واجب را اگر انجام ندهی جهنّم می‌روی ‌اما مستحبّ را آدم خودش انتخاب می‌کند ارزشش بیشتر است.

س13: بین نماز مغرب و عشاء نماز غفیله را گاهی نمی­‌توانیم با چهار رکعت نافله مغرب جمع کنیم، کدام افضل است؟

ج: نافله مغرب فضیلتش بیشتر است.

س14: چرا نافله مغرب فضیلتش بیشتر است؟

ج: در افواه معروف می­‌گویند نماز غفیله را حضرت امام سجاد علیه السلام به یزید توصیه کرد. آن هم نماز است دیگر، کل نماز خوب است، طوری نیست، اگر به قصد ورود نباشد نماز ماهیتش عبادت است، طوری نیست، لذا غفیله هم در رساله­‌ها هست، می­‌گویند سندش هم خیلی قرص(محکم) نیست اما با تسامح در سند مستحبّات و ادلّه سنن درستش می­‌کنند، اما نافله مغرب سندش قوی­تر است.

س15: درباره ثواب نماز غفیله بفرمایید.

ج: روایتی داریم که هر روایتی راجع به این که فلان عبادت و نماز یا روزه این مقدار ثواب دارد به شما رسید و اگر شما به امید آن ثواب آن کار را کردی و لو آن روایت را معصوم نگفته باشد خدا آن ثواب را به شما می­‌دهد؛ چون که کار خیر انجام داده‌­ای[5]. نماز ماهیتش خوب است[6]، بنابراین نماز غفیله هم یکی از آن نمازهاست. سند روایتش ضعیف است اما اگر شما به این امید بخوانی که ثواب دارد خدا ثوابش را می­‌دهد. نماز است دیگر. حمد و سوره است. توجه به خداست. « الصَّلَاةُ خَیْرُ مَوْضُوعٍ‌ فَمَنْ شَاءَ اسْتَقَلَّ وَ مَنْ شَاءَ اسْتَکْثَرَ»[7]، اشکال ندارد، غفیله هم یکی از آن‌هاست.

س16: این همان قاعده تسامح در ادلّه سُنَن است؟ مثلاً اینجور روایات را آدم برخورد می‌کند باید چه کار کند؟

ج: یک روایت به این مضمون داریم، «مَنْ بَلَغَهُ ثَوَابٌ عَلَى عَمَلٍ فَعَمِلَه الْتِمَاسَ ذَلِکَ الثَّوَابِ أُوتِیَهُ وَ إِنْ لَمْ یَکُنِ الْحَدِیثُ کَمَا بَلَغَهُ» ، کار خیر است دیگر، لذا ثوابش را می­‌دهد، این منشأش این است که تسامح در ادلّه سُنَن مطرح می­‌شود، «و لو لم یکن کما بلغ وَ إِنْ لَمْ یَکُنِ الْحَدِیثُ کَمَا بَلَغَهُ»، من به آن امید انجام دادم خدا هم (همان ثواب را) به آدم می­‌دهد، چون ماهیتِ کار کارِ خیر است، انجامش باعث می‌شود آدم عادت به کار خیر پیدا کند.

س17: یعنی در این­گونه روایات خیلی نمی‌خواهد سند و ریزه کاری را بررسی کنیم؟

ج: مگر این‌که با آیات و روایات صحیح معارض باشد، اما در حال غیرتعارض مسأله‌ای نیست، ماهیت، ماهیتِ کار خیر باشد عیب ندارد، نمازی باشد، دعایی باشد کار خیر دیگری باشد قبول است ان شاء الله.

س18: همان ثواب وعده داده شده را خدا می‌­دهد؟

ج: همان ثواب وعده داده شده (را می‌­دهد)، چون شما به آن امید انجام داده‌­اید، اگر بگویند جور دیگر(می­‌دهیم) آن­وقت مشکل پیش می‌آید، ما می‌گوییم نمی‌دهد. منتهی نگه داشتن آن (ثواب) مستلزم این است که کارهایی که ثواب را از بین می‌برد نکنیم.

س19: این­ قاعده تسامح در ادلّه سُنَن آیا باعث داخل کردن غیر دین در دین نمی‌شود؟

ج: نه دیگر، شما به عنوان تسامح در ادلّه سُنَن برای خاطر این­که خدا خواسته مردم کار خوب را راحت­‌تر و زیاد انجام بدهند گفته اگر روایتی می­‌گوید به شما که فلان نماز را بخوانی این­قدر ثواب دارد شما هم به همین منظور آن نماز را خواندید به عنوان آن ثواب خواندید، خدا به شما آن ثواب را می‌­دهد چون عمل را انجام دادی، و لو روایت به شما درست نرسیده باشد، این را می‌گویند تسامح در ادلّه سُنَن، چون مستحب است طوری نیست، قالبش هم عبادت است، چیز دیگر نیست.

س20: شما هم قبول دارید؟

ج: نوعاً علما قبول دارند، مستحبات است دیگر.

س21: درباره شفاء انواع بیماری‌­ها با آب نیسان نیز روایت داریم، آیا ادلّه تسامح در عمل به سُنَن اینجاها را هم می‌­گیرد؟ آیا صلاح می‌­دانید که مثلاً به این امید عمل کنند تا به نتیجه برسند؟

ج: نه، این آن­وقت یک مشکل اساسی پیدا می­‌کند. آن­وقت شما باورتان را از نسبت به این روایات از دست می­‌دهید، بعد هم بی­‌اعتمادی به گوینده این روایت تجاوز می­‌کند آن­وقت مشکلات پیش می­‌آید. چون آن‌ها حرف نادرست نمی‌­زنند. اگر تجربه کردید دیدید خوب است خیلی خوب است، اما اگر خوب نیست به طور قاطع نمی‌­شود گفت (این روایت نیست). تسامح ادلّه سُنَن مربوط به عبادات است، نه با این چیزها، عبادات هر چه باشد خوب است عبادت به صورت مشروع هر نوع نمازی رسیده باشد شما به این نیت انجام بدهید چون زحمت کشیدی خدا اجر می­‌دهد، اما این آب نیسان اگر شفا داد درست است و الّا نه، بنابراین اگر بخواهیم باور کنیم باید امتحان کنیم.

س22: در طول روز غیر از واجبات چه مقدار برای مستحبّات وقت گذاشته شود و چه مستحبّاتی بیشتر سفارش می­شود؟

ج: یکی از وظائف مهم ما درس خواندن است، فرصت دارید اضافه بر این درس خواندن کارهای دیگر انجام بدهید؟ اگر درست درس بخوانیم همین درس عبادت است دیگر، مستحبّات مهمترین آن­ها «تَهَجُّد» است که با درس جمع می­شود. دومی­اش کمک­های مادی به فقرای مُتَدیِّن به منظور احیای مسأله تقوا و ترک گناه است. دیگر انسان به اندازه امکاناتش باید از این دو بهره ببرد، فعلاً و ابتدائاً.

س23: نوافل روزانه را بخوانیم چطور؟

ج: جزء عبادات است دیگر، هم باید ذکر گفت، نماز و غیر نماز ذکر است و هم آن دو تا را باید انجام داد.

س24: اگر در مسجد نشسته‌ایم و أذان می‌گویند بهتر است اذان را حکایت کنیم یا این­که نافله بخوانیم؟

ج: هر دوی آن­ها مستحب است دیگر، حکایت اذان می‌گویند موجب وسعت روزی می‌شود.

س25: هم نافله مستحب است هم حکایت أذان مستحب است، ما کدامیک را انتخاب کنیم؟

ج: گاهی آن و گاهی هم این. آدم همیشه که پای أذان نیست. هر وقت پای أذان بودید شما (به أذان) گوش بده و بعد نافله را بخوان، اگر أذان نیست نافله را بخوان.

س26: وقتی أذان می‌­گویند اگر قضای نافله را بخوانیم باز هم مستحب است؟

ج: فرقی نمی‌کند قضا کردن نافله هم مستحب است.

س27: روایتی هست که مثلاً انسان اگر فلان نماز را بخواند مثلاً ثواب صد شهید و صد حج و ... دارد، این‌ها چه جوری است، آیا شرایطی دارد؟ اگر شرطی دارد شرطش چیست؟

ج: شرایطش همان شرایط صحت (نماز) در رساله است. طبق رساله اگر نمازش صحیح باشد این ثواب را به آدم می‌دهند. منتهی اگر ما بخواهیم اضافه بر ثواب ایمانمان هم بالا برود باید جای دیگر گناه هم نکنیم، مشروط به این است، اما این عمل اگر طبق رساله انجام شد صحیح است، و دیگر خدا نمی‌گوید چرا انجام ندادی، وعده‌هایی که خدا می‌دهد مترتب می‌شود.

س28: سؤالی مطرح می‌­شود که این شخص یک نماز می‌خواند ثواب هزار شهید به او می­‌دهند، امّا آن شهید رفته چقدر خون داده و زحمت کشیده ثواب یک شهید می‌­برد؟

ج: خُب یک چیزی هم راجع به شهید می‌گویند که مردم می‌فهمند این بالاتر از آن است که به آن داده‌اند. لذا آن‌جا هم می‌دهند. خدا بلد است چه جوری حرف بزند. می‌گوید شهید «یَنظُرُ إلی وَجهِ الله».

س29: او هم این ثواب هزار شهید را برده است؟

ج: أجر و مزد! (آن شهید را برده است)، اما آن نتیجه‌ای که او (شهید) دارد که این ندارد.

س30: آیا نمازی با عنوان نماز طلب خیر از خداوند جهت شروع کارها در روایات آمده است یا نه؟ اگر هست چگونه است؟

ج: روایات عربی آمده است، فارسی نیست. طلب خیر فارسی است، در روایت هست هر کاری می خواهید انجام بدهید اولش استخاره کنید، کلمه استخاره عربی است. طلب خیر فارسی است. استخاره معنای لغوی‌­اش مطلوب است، یعنی طَلَبُ الخَیرِ مِنَ الله، از خدا خیر بخواهید. می‌خواهید مسافرتی بروید، معامله‌­ای انجام بدهید، اول از خدا خیر بخواهید. این اثر ایمان به خداست، و اثرش این است که ما باورمان این است که خیرات کلّ آن در اختیار خداست. این آیه را آن­هایی که قبول دارند «بِیَدِکَ الْخَیْرُ»[8]، یا این مضمون در آیه شریفه است که «خیرها مستقیماً از طرف خدا می­‌آید»، آن­هایی که این را قبول دارند از خدا خیر می­‌خواهند، نه این­که با تسبیح و این­ چیزها، فقط زبانی می­‌گوید، خودش بگوید خدایا خیر پیش بیاید، آمده است. این استخاره عربی است. این علامت توجه به خداست، این علامت یاد خداست، این علامت قبول کردن حرف خداست که گفت: «خیرٌ مِن عندالله»[9] می­‌آید، وقتی باور کرد انسان از این کار هم طلب خیر می­‌خواهد بکند، می­‌خواهد خیر گیرش بیاید نمی­‌خواهد که ضرر بکند، قهراً باید متوجه خدا شود و بگوید خدایا خیر پیش توست، و از طرف تو نازل می‌­شود، در این کار هم به من خیر مرحمت کن، عمل مستحبی است چون تقرّب به خدا در آن است.

س31: این نمازخواندن و توبه و... که برای روز یکشنبه ماه ذی القعده وارد شده است، این تأثیری در ترک گناه دارد؟

ج: نه، تا تصمیم نگیری هر روز هم این عمل را انجام بدهی باز گناه خواهی کرد، این­ها اگر باعث بشود تصمیم به ترک گناه بگیرد، بله درست می­‌شود. غالباً به این منظور است، اعمال زیادی است، ماهیتش این است که آدم را دعوت به ترک گناه می­‌کند. اگر به آن­جا رسید و تصمیم گرفتیم درست می‌­شود و الّا اگر فقط بخوانیم فایده ندارد.

س32: بالاخره تصمیم­‌هایی که پشت سر این اعمال گرفته می­‌شود معمولاً قوی­‌تر است؟

ج: ضعیف باشد که مثل حالاست.

س33: آیا این درست است که تنها نماز مستحبی که 4 رکعت و با یک سلام است نماز روز یکشنبه ماه ذی­ القعده است؟

ج: بله، یک بار بیشتر نیست. یک مورد بیشتر دیده نشده است.

س34: آیا در هر یکشنبه ماه ذی­القعده خوانده شود یا این­که فقط یک­بار کافی است؟

ج: فقط یکبار کافی است.4 رکعت است، 2 تا دو رکعتی است. منتهی فرقش با 2 تا دو رکعت این است که در آن سلام ما بین آن واسطه می‌­شود اما در این نماز نه، این نه، (بین دو رکعت) سلام ندارد و مثل نماز ظهر است (با یک سلام است).

س35: نمازهایی که وارد شده است برای از بین بردن ظالم، در همه حال می‌­توان خواند؟

ج: خواندنش عیبی ندارد ولی باید تجربه ­کنی. اگر اثر کرد عیب ندارد و الّا نه، نماز خالی است. چون نوعاً می‌­خوانند تا آن اثر پیش بیاید.(مثلاً) تا­ خواندند صدام به خواب اَبد برود. اگر نرفت معلوم می‌شود که این اثر ندارد. نماز خالی مانند دعا است.

س36: نمازی که چهار رکعت است و در روز جمعه وارد شده در هر رکعت سوره حمد 10 مرتبه و هر یک از سوره­‌های ناس و فلق و توحید و کافرون و آیةالکرسی 10 مرتبه و به روایت دیگر سوره قدر 10 مرتبه و آیه شهدالله را 10هم مرتبه خواند و بعد از فارغ شدن از نماز 100 مرتبه استغفار و100مرتبه تسبیحات أربعه این نماز با چه نیتی باید خوانده شود؟

ج: نماز است دیگر (به نیت) قربة الی­‌الله. طبق اخبار «مَن بَلَغ» خواندن این نمازها عیبی ندارد ولو سند نداشته باشد در روایت آمده است که امام صادق علیه السلام فرموده‌­اند: «مَنْ بَلَغَهُ ثَوَابٌ مِنَ اللَّهِ عَلَى عَمَلٍ فَعَمِلَ ذَلِکَ الْعَمَلَ الْتِمَاسَ ذَلِکَ الثَّوَابِ أُوتِیَهُ وَ إِنْ لَمْ یَکُنِ الْحَدِیثُ کَمَا بَلَغَهُ» اگر کسی دید برای عملی یا نمازی این­قدر ثواب معین کرده‌­اند و به امید آن ثواب آن نماز را خواند خدا آن ثواب را به او می‌دهد اگر چه این سند درست نباشد چون خود ماهیت عمل عبادت است و محبوب خداست زیرا یا خواندن قرآن است یا سجده است یا رکوع که این­ها محبوب است.

س37: مردم ده روز عزاداری کردند و در روز 14 محرم نماز باران خواندند چه مشکلی بود که زلزله آمد و تلفات داد؟

ج: مگر بنا است هر که نماز بخواند زلزله نیاید وظیفه­‌ات است نماز باران بخوانی و آن هم سرجایش است.

س38: آیا می‌­شود در بین نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز هم به نیّت نافله و هم به نیت غفیله خواند؟

ج: هم به نیّت­‌های دیگر! بله! (آیا) از دو، سه متر پارچه می­‌شود هم برای بابایت کت و شلوار دوخت، هم برای پسرت لباس دوخت و هم برای دیگران و هم ..! نه برای همه نمی‌­شود. یکی به یکی باید خواند. می‌خواهیم به یکی دیگر هم بدهیم دومی را انجام بدهید، به سومی هم می­‌خواهیم بدهیم سومی.

س39: نیّت نماز نافله کند و به کیفیت غفیله بخواند چطور؟

ج: آنهایی که بناست تقسیم کنند بلد­ هستند، کلاه سرشان نمی­‌رود. می­‌گویند دو رکعت نماز خوانده­‌ای حالا (ثوابش) را به هزار نفر می‌­خواهی بدهی عیب ندارد، به یک نفر هم بدهی طوری نیست.

س40: اگر کسی بگوید من با خدا طرفم می­‌دانم او کَرَمش زیاد است؟

ج: خُب بگو از کَرَمش بگو، پس نماز نخوان، نماز همین است.‌ بی‌­نماز هم خدا کریم است بگو بدهد. اما با دو رکعت نماز می‌خواهی چقدر قیچی کنی تا به همه برسد.

س41: از بین نمازهای حاجت کدام نماز را توصیه می­‌فرمایید؟

ج: هیچ نمازی نیست که تا خواندید حاجتتان را زیر بغلت بگذارند. یک چنین نمازی نداریم، یک چنین اراده­ای هم وجود ندارد. فقط کار خدا است.« کُنْ فَیَکُونُ»[10]مال اوست. مال ما اینجور نیست، ما باید گوش به حرف بدهیم گاهی می­شود گاهی نمی­شود، ‌باید هم تسلیم باشیم.

س42: حالا با حفظ همه این وی‍ژگی‌­ها کدام نماز بهتر است؟

ج: با حفظ همه این­ها ترک گناه از همه بهتر است، زودتر اجابت می­‌شود، اما اگر شما گناه بکنی و دو رکعت نماز بخوانی فایده ندارد. بی­‌حرمتی کرده‌­ای خدا به آدم اعتنا نمی­‌کند. ترک گناه زمینه را آماده‌­تر می­‌کند.

س43: بعد از ترک گناه اگر از خدا بخواهی، حاجتت را سریع زیربغلت می­‌گذارند؟

ج: بعد از ترک گناه از همه چیز زودتر در دست آدم می­‌گذراند، چون این را خدا خیلی دوست دارد، نمی‌خواهد بنده‌­ها بی­‌حرمتی کنند، اگر حرمت را حفظ کردند با ترک گناه عنایت بیشتر می­‌شود تا دیگران هم تشویق بشوند از این راه بیایند و الّا گناه بکند دو رکعت نماز بخواند و بخواهد فایده ندارد.

س44: آیا به جا نیاوردن نوافل استخفاف به نماز تلقّی نمی­‌شود؟

ج: نه خیر، آنچه دستورات واجب و حرام است را ما انجام دهیم کاملاً درست است، کارت سبز بهشت را به آدم می‌دهند، موجب ارتقای درجه و مقام می­‌شود.

س45: ثواب نماز نافله بیشتر است یا ثواب صلوات؟

ج: خود صاحبان صلوات گفته­‌اند نافله آدم را به قرب چه کسی می­‌رساند؟ «مَا زَالَ‌ الْعَبْدُ یَتَقَرَّبُ‌ إِلَیَ‌ بِالنَّوَافِلِ»[11] ، صلوات (فرستادن) برای خاطر شنیدن همین حرف­‌ها از حضرات معصومین است.

س46: برای برآورده شدن حاجات خواندن نماز جعفر طیّار چگونه است؟

ج: خوب است، اما گناه کنی ممکن است حاجت شما عقب بیفتد.

س47: آیا می‌شود بعضی مباحات یا مستحبات بر طلبه واجب شود؟ مثلاً نماز شب را بعضی آقایان گفته‌اند بر طلبه واجب است؟

ج: نه بی‌خود می­‌گویند. مگر طبق رساله واجب شود. مثلاً نذر کند یا عهد داشته باشد و قسم بخورد. این‌ها عوامل ایجاب است. بدون این‌ها وقتی رساله گفت مباح و آزاد است واجب نیست.

مجموعه پرسش‌ها و پاسخ‌ها از استاد اخلاق و معرفت حضرت آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه