زندگینامه
زندگینامه
بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین
یَا کُمَیْلُ .... وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِیَ الدَّهْر أَعْیَانُهُمْ مَفْقُودَةٌ وَ أَمْثَالُهُمْ فِی الْقُلُوبِ مَوْجُودَةٌ[1]
مقدمه
خداوند متعال در اولین مرحله حضور بشر در کره خاک به انسان‌ها کرامت نمود و به آنان وعده داد که در صورت تبعیت از هدایت الهی به مقام اطمینان و ولایت الهی می‌رسند. هدایتی که توسط أنبیای عظام و أوصیای گرامیشان صلوات الله علیهم اجمعین به بشریت اهدا شد.
در برابر این دعوت الهی گروهی به ندای فطرت و میثاق ربوبی« قَالُوا بَلَى »[2] گفتند و به کاروان سعادت بشری پیوستند، اما در این میان علمای ربانی گوی سبقت را از دیگران ربوده و در مسیر تقرب الهی قدم‌های بلندی برداشتند، علمایی که توانستند با تبعیت از قرآن و عترت علیهم السلام از زمین و أسفَلُ السافلین و ظلمات عالم طبیعت به اوج افلاک و أعلی علّیین و نور الهی برسند و قدم در « صراط مستقیم» بگذارند تا با اولیای معصوم الهی محشور گردند.
در این بین گروهی از علما توفیق یافتند برخی نفوس مُستعدّه را نیز با توحید، عالم معنا، هدف خلقت و ولایت آشنا کرده و هر کسی را به اندازه ظرفیت وجودیش به توفیق الهی از مشرب قرآن و عترت علیهم السلام سیراب نموده و به قرب الهی رسانند از زمره آن عارفان بالله و سالکان طریق إلی الله و صاحبان نفس مطمئنه عزیز سفر کرده ما حضرت آیت الله خوشوقت أعلی الله مقامه می‌باشند.
ولادت
حضرت آیت الله عزیز خوشوقت أعلی الله مقامه در سال 1305 هجری شمسی در دامان والدینی متدین از اهل زنجان قدم به عالم فانی گذاشتند. والدین ایشان بعد از مدت کوتاهی به شهر تهران مهاجرت نمودند و ایشان از سه سالگی در منطقه مذهبی در جنوب تهران رشد و نمو یافتند.
ورود به حوزه علمیه
بعد از اتمام تحصیلات متداول، تحصیلات حوزوی را در تهران آغاز و با حضور در مکتب مرحوم حاج شیخ علی اکبر برهان رحمه الله در مسجد لرزاده از آداب و تعالیم آن مرد الهی به مدت 5 سال بهره بردند.
پس از آن به شور و شوق آموختن معارف دینی و استفاده از عنایات خاصه کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه علیها السلام به قم مقدس، آشیانه اهل بیت عصمت و طهارت وارد شدند و به مدت 13 سال از حوزه مقدسه علمیه قم بهره بردند.
اساتید
ایشان در سطح از اساتیدی همچون شهید آیت الله صدوقی رحمه الله و آیت الله مجاهدی تبریزی رحمه الله و به مدت هفت سال از درس خارج فقه آیت الله العظمی بروجردی رحمه الله و فقه و اصول حضرت امام خمینی رحمه الله استفاده نمودند. همچنین حکمت و فلسفه الهی را در محضر مفسر کبیر قرآن علامه طباطبائی أعلی الله مقامه آموختند. انفاس قدسی آن استاد بزرگ، ایشان را با دقائق و رموز و درجات اخلاق و عرفان آشنا ساخت و از این جهت مورد توجه و محبت ویژه علامه أعلی الله مقامه قرار گرفتند.
بازگشت به تهران
پس از وصول به مقامات بلند اخلاقی و مراتب بالای منقول و معقول و نیل به درجه اجتهاد علمی، جهت انجام وظائف و تحقق رسالت عالمان ربانی، به تهران بازگشتند و با امامت جماعت در مسجد امام حسن مجتبی علیه السلام[3]، فعالیت تبلیغی خویش راآغاز نمودند و بمرور تشنه کامان زلال معارف ناب به گرد چراغ پرفروغ وجودش حلقه زدند و ایشان تقریبا بمدت پنج دهه و تا پایان عمر مبارکشان، به تربیت نفوس مستعد و دلهای مشتاق همت گماردند.
ارتباط همیشگی با قم
آیت الله خوشوقت أعلی الله مقامه پس از بازگشت به تهران تا پایان عمر(حدود 50 سال) با قم ارتباط مستمر و هفتگی داشتند و با تشکیل جلسات خصوصی و عمومی در زمینه اخلاق و معارف و برگزاری مجالس یاد و ذکر خداوند متعال و توسل به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در راستای تربیت و آشنا کردن نفوس با خداوند متعال و اولیائش تلاش نمودند. این جلسات نزد علاقه مندان به عنوان جلسات ختم صلوات و روضه اهل بیت علیهم السلام و پرسش و پاسخ مشهور بود.
ایشان چنان به قم علاقهمند بودند که می‌فرمودند: من سالهاست در تهران هستم ولی هنوز دلم در قم است. در قم یک خط ناب هدایت هست که در جای دیگر نیست.
مکتب اخلاقی
پیشینه عرفان اسلامی و مبانی آن، به آغاز وحی باز می‌گردد و با ظاهر و باطن تعالیم اسلام، به آن‌گونه که در قرآن کریم و سیره و سنت نبوی و علوی آمده است، ارتباط محکم دارد، بنابراین پیامبراکرم و معصومین علیهم السلام کامل‌ترین نمونه های اخلاق و عرفان اسلامی بوده‌اند؛ و عالی‌ترین مضامین اخلاقی و عرفانی، میراث گران بهای آنان است که در روایات و خُطَب و أدعیه و مناجات‌ها و إحتجاجات پیشوایان معصوم علیهم السلام موج می‌زند و مشهورترین منابع آن‌ها کتب اربعه، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه‌اند که از گنجینه‌های ارزشمند معارف اسلامی به شمار می‌روند. البته آشنایی کامل با این مضامین بلند وحی و اخلاق بدون فراگیری علوم نقلی و عقلی و آشنائی با تاریخ حیات و سیره‌ی ائمه‌ی طاهرین علیهم السلام میسر نیست کما اینکه نیل به حقایق آن بدون عمل ممکن نخواهد بود.
ایشان مبانی عرفان عملی را از درون آیات، روایات، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه استخراج و به بیانی شیوا و روان و دقیق در اختیار تشنگان اخلاق و معرفت اسلامی قرار می‌دادند.
بنابراین مکتب اخلاقی ایشان بر پایه توحید با تمسک به قرآن و عترت علیهم السلام استوار بود و همیشه یادآوری می‌کردند که اگر « ثقلین» را از هم جدا کنید هیچ‌چیز ندارید، زیرا قرآن موضوعش هدایت است و حضرات معصومین علیهم السلام مبیّن و مفسر قرآن می‌باشند، لذا ساختار شخصیتی ایشان کاملا قرآنی بود. با مبانی قرآن کاملا آشنا بودند و می‌فرمودند:
راه هدایت تمام انسان‌ها در قرآن آمده است و تمام آیات قرآن به أشکال و مفاهیم مختلف انسان را دعوت به اطاعت فرمان الهی و عبودیت که همان تقوا باشد، می‌کنند و فهم کامل و دقیق این آیات نورانی میسر نمی‌شود الّا با کلمات نورانی حضرات معصومین علیهم السلام.
لذا ایشان اساس اخلاق و رشد را با توجه به کتاب الله و عترتی، تقوا معرفی می‌کردند که طبق فرمایشات ائمه‌ی هدی علیهم السلام تنها راه تحصیل آن انجام واجب و ترک حرامست و می‌فرمودند: برای رسیدن به قرب الهی به دو بال احتیاج دارید
اول: تقوی؛« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ »[4] ،
و دوم: ذکر کثیر؛ « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثِیراً »[5] ،
در نتیجه: سلوک در نگاه معرفتی ایشان ساده و عمیق بود.
قرآن کریم از این راه هدایت در آیات متعدد تعبیر به «صراط مستقیم» کرده است و حضرت آیت الله خوشوقت أعلی الله مقامه اولین گام برای سلوک را شناختِ راه هدایت می‌دانستند.
شخصیت پایدار
فارغ از مراتب علمی در اصول، فقه، تفسیر، حدیث، حکمت الهی، تاریخ اسلام، تاریخ معاصر و مباحث ادبی که در هر یک دارای آراء ابتکاری و خاصی بودند، شخصیتی مستحکم و استوار و انقلابی داشتند. آنان که محضر مبارکش را درک کرده بودند سکینه و وقار الهی را در او می‌یافتند و استحکام معنوی و علمی را در پاسخ‌های کوتاه و شفاف وی به وضوح می‌دیدند. تواضع و مردمی بودن به همراه سکوت‌های طولانی و معنا دار ایشان، پرده از عمق وجود او برمی‌داشت. همین ویژگی‌های ممتاز موجب شده بود تا علامه طباطبائی أعلی الله مقامه، ایشان را محل رجوع مطمئنی برای طالبان معرفت و هدایت بدانند و رهبر معظم انقلاب امام خامنه‌ای مدظله العالی نیز ایشان را فانوس هدایت در طوفان‌های گوناگون معرفی نمایند. پایداری نظرات وی در عرصه اجتماعی سیاسی یکی دیگر از ابعاد وجودی او بود که به آن اشاره میشود.
بصیرت
عالمان و فقیهان شیعه در همه اعصار، تعهد و بصیرت سیاسی خود را در حفظ نظام اجتماعی شیعه، نشان داده‌اند. حکومت اسلامی در ایران معاصر، تبلوری از تعهد و بصیرت امام خمینی رحمه الله است که پس از وی با هدایت و رهبری حضرت آیت الله امام خامنه‌ای مدظله العالی، ادامه یافته است.
عصر حاضر به دلیل پیچیدگی‌های خاص خود، هشیاری و بیداری زائد الوصفی را برای عالم شیعی می‌طلبد. در راستای حفظ نظام اسلامی به حق آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه نمونه بارز فقیهی شیعی و عالم بصیر بود که هر نوع گزند و سالوسی را با نور ایمان الهی می‌دید و با استحکام، نظر بیان می‌فرمود و گذشت زمان عمق بینش او را آشکار ساخت. ایشان در جهت استمرار نظام جمهوری اسلامی ایران بر محوریت ولایت فقیه حمایت بی‌نظیر و مثال زدنی از مقام معظم رهبری مدظله العالی داشتند که بر خواص و عوام پوشیده نیست و در جواب تمامی سوالات مربوط به ولی فقیه اطاعت از ایشان را واجب می‌شمردند.
ثلمه ئی بزرگ
سرانجام این عبدِصالح و شایسته‌ی پروردگار پس از عمری بندگی و مجاهدتِ مخلصانه دعوت کریمانه‌ی « ارْجِعِی إِلَى رَبِّکِ »[6] را در دیار حبیب لبیک گفت. آری حضرت آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه پس از زیارت آخرین مدینه‌ی منوره و انجام عمره در حریم حرم آهنگ لقاء دوست نمود و پس از 17روز در بیمارستانی در مکه مکرمه در کوی وصل مأوی گرفت طوبی له و حسن مآب.
اللهم اکتبه عندک فی أعلی علیین و احشره مع من یتولاه مع محمد و آله الطاهرین
اللهم انزل علیه رحمتک و فضلک و حنانک و غفرانک و رضوانک
اللهم احشره مع أولیائه المطهرین محمد و آله الطاهرین و اغفرله و لنا و ارحمه و ایانا برحمتک یا ارحم الراحمین
[1] - نهج البلاغة؛ ص434
[2] - أعراف ،آیه172
[3]- واقع در تهران خیابان انقلاب بالاتر از سه راه مرحوم آیت الله طالقانی ره
[4] - توبة، آیه119
[5] - أحزاب ، آیه41
[6] - فجر ،آیه28