خداوند متعال(بخش دوم)

س21: چرا اینقدر در دعاهای ماه مبارک رمضان به زیارت خانه خدا و توفیق آن اصرار شده است؟

وقتی آدم روزه می­‌گیرد آماده حرف شنوی بهتر و بیشتر از خدا می‌­شود، رابطه‌­اش با خدا خوب می‌شود، یکی از برنامه­‌های بسیار مفید و مؤثر به عنوان عبادت، تشرّف به مکّه است، آن­جا یک صحنه‌هایی هست که آدم رابطه­‌اش را با خدا قوی­‌تر و گرم­‌تر می­‌کند، تا نرود این را احساس نمی­‌کند، لذا در چنین حالتی(روزه در ماه رمضان) گفته‌­اند از خدا بخواهد آن­جا مشرّف بشوی تا از مزایا و فضائل آنجا هم استفاده کنی.

س22: بعضی­‌ها می­‌گویند آدم خوب نیست که هر سال عمره برود، بهتر است مثلاً یکبار پولش را به دخترهایی که می­‌خواهند ازدواج کنند جهیزیه ندارند بدهد، یا به فقرا بدهد، خلاصه غیر از رفتن مکّه کارهای بهتری می­‌شود انجام داد.

ج: یکی از آثار تشرّف به مکه تقویت ایمان است، اگر ایمان قوّت پیدا کرد و من برگشتم کار خیر هم زیاد می­‌کنم دیگر، اما نرفتم چطور؟ ایمانم ناقص است از زیر کار خیر در می­‌روم، بنابراین (این حرف) غلط است. خدا گفته است: بیا[1]، وقتی رفتی ایمانت تقویت می­‌شود. آنوقت می‌­آیی بیشتر به حال مردم می­‌رسی، (پس) این حرف درست نیست.

س23: ابتدای خطبه­‌ای از نهج البلاغه نوشته شده است که: «عِبَادَ اللَّهِ إِنَّ مِنْ أَحَبِّ عِبَادِ اللَّهِ إِلَیْهِ عَبْداً أَعَانَهُ‏ اللَّهُ‏ عَلَى‏ نَفْسِه»[2]، منظور از «أَعَانَهُ‏ اللَّهُ‏ عَلَى‏ نَفْسِه» چیست؟

ج: نفس­‌أماره انسان طرف خدا نمی‌­رود، همه چیز را به نفع خودش می­‌خواهد تمام کند، اولین کمک خدا به انسان این است که من بتوانم این نفس را از حاکمیت ساقط کنم و خدا را جایش بنشانم تا گوش به حرف او بدهم، اگر یک عبدی موفق شد گوش به حرف نفس نداد، خدا را جای نفس گذاشت این یکی از مصادیق عُون و مدد خدای متعال است، تا این نشود کار درست نمی­‌شود، نفس اجازه نمی‌­دهد آدم به طرف خدا حرکت کند، اول باید خدا یک چنین کمکی بکند من گوش به حرف نفس ندهم و گوش به حرف خدا بدهم حرکت شروع می­‌شود.

س24: «إِنَّ رَبِّی عَلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»[3]

ج: در قرآن کریم سوره مبارکه یس خدا یک آیه فرستاده و فرموده است: پیغمبر من بر صراط مستقیم است، بسم الله الرحمن الرحیم، یس* وَ الْقُرْءَانِ الحْکِیمِ* إِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ* عَلىَ‏ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ*[4] تو چون عبدی، صد در صد عبد صالح هستی، یعنی در صراط مستقیم هستی. بندگی در برابر خدا صراط مستقیم است، این راه چون بندگی است مقابلش چه قرار دارد؟ معبود، طبیعی است دیگر، من بنده چه کسی هستم؟ من وقتی در این صراط بودم او هم در این صراط است.  

س25: سؤال پرسیدند که آیا شناخت اولیای خدا به شناخت خدا کمک می­‌کند؟

ج: بله، اگر شما با اولیای خدا ارتباط پیدا کردی چون آن­ها ارتباطشان با خدا بیشتر است شما هم استفاده می­‌کنید، معرفتت بیشتر می­‌شود، به راه­‌ها، به کارهایی کشیده می­‌شوی که نتیجه آن راه­‌ها و کارها این است که معرفت خدا هم بیشتر می‌­شود.

س26: اینکه گفته­‌اند همه کارها را با استخاره شروع کنید برای چیست؟

ج: چه کسی گفته است؟. بله، گفته‌­اند استخاره یعنی طلبُ الخَیر ِمن الله در هر کاری، مسافرت می‌خواهی بروی، معامله می­‌خواهی بکنی از خدا خیر بخواه[5]. استخاره باب استفعال از خیر است، کلمه خیر وقتی باب استفعال می­‌رود می­‌شود إستَخارَ یَستَخیرُ، یعنی در این معامله را از خدا خیر بخواه. همین، امّا تسبیح و این­ها در آن نیست. مسافرت می­‌خواهی بروی به صورت دعا از خدا در این مسافرت خیر بخواه.

س27: منظور از آیه «کَلِمَةُ اللَّهِ هِیَ الْعُلْیا»[6]، چیست؟

ج: حرف خدا است، خدا چه گفته است؟ مثلاً من (خدا) می­‌خواهم روزی را پیش بیاورم که در زمین همه بنده من بشوند، این پیش خواهد آمد.

س28: چند تا از اسماء خداوند نوشته شده معنایش خواسته‌­اند، اسم خداوند «سَلام» است، به چه معناست؟

ج:  سالم از هر نوع عیب است.

س29: «وَدُودٌ»[7] است؟

ج: بنده­‌هایش را دوست دارد.

س30: «مُتَکَبِّر» است؟

ج: بزرگ است.

س31: «مُؤمِن» است؟

ج: «مُؤمِن» یعنی مصدّق، بنده­‌هایش هر چه بگویند تصدیق می­‌کند.

س32: اینکه فرمودید «مُؤمِن» در صفات خداوند به معنای مصدّق است یعنی هر چه بنده­‌هایش بگویند تصدیق می­‌کند؟

ج: هر چه را نه، بلکه به رُخشان نمی­‌کِشد دیگر، یکی از معانی مؤمن أمان دادن است، أمان به او می­‌دهد، یکی هم تصدیق است، یکی از اسماء خدا مؤمن است یعنی مصدّق است، هر چه بنده­‌ها بگویند ولو دروغ بگویند قبول می­‌کند.

س33: صفت قیّومیت خدا را به طور کامل توضیح دهید.

ج: معنای کامل آن این است که همه چیز به وسیله او بر پاست، هر موجودی به وسیله او به وجود می‌آید و به وسیله او در وجود دوام پیدا می­‌کند، بر پا دارنده همه موجودات خداست.

س34: توحید افعالی چیست؟

ج: خدای فعال و همه کاره معنایش همین است، تمام کارهایی که اتفاق می­‌افتد، دست قدرت خدا در آن است، به این خدا می‌­گویند، اما همه کار مال من باشد و نظرم این باشد که خدا گاه گاه یک کارهایی میکند، این که خدای فعال نیست، بلکه همه کارها دست خداست، هر کاری که انجام می­‌گیرد نه تنها شما بلکه همه انسان ها، همه حیوانات، و هر کاری که در عالم انجام  می­‌گیرد آیا مقدماتش مال خداست یا نه، دیگری در آن سهمی دارد یا نه، می­‌بینی همه­‌اش مال خداست، هر کسی هر کاری انجام می­‌دهد دستش را خدا داده، پایش را خدا داده، چشم را خدا داده، گوش را خدا داده، مغز و فکر را خدا داده، همه­‌اش مال خداست، شما بالذات چه چیزی داری؟ این را توحید افعالی می­‌گویند، اما آدم ها قبول ندارند، می­‌گویند: «من». اگر گناه نکردیم و ایمان بالا رفت «من» تبدیل به «او» می­‌شود، این بدن را خدا داده پس مال اوست، درست می شود. ولی تا «من» هست مشکل است.

س35: برای این که توحید را در وجودمان تقویت کنیم چه کار باید بکنیم؟

ج: باید گناه نکنیم، اولین کار ترک گناه است، هر گناه به اندازه خودش از ایمان به خدا کم می‌­کند، به تدریج ایمان پایین می‌­آید تا گرفتار شک شود و در آخر بگوید خدا نیست، بنابراین برای تقویت توحید، اول ترک گناه است، اگر هر کسی راست می گوید باید بسم الله را بگوید و از ترک گناه شروع کند و گوش به حرف خدا بدهد، واجبات خدا را انجام دهد، محرمات را ترک کند، باقی­اش لازم نیست.

س36: بزرگ‌ترین ثمره توحید چیست؟

ج: خب آدم واقعیت را درک کرده است، با واقعیت آشنا شده است، اگر درک نمی­‌کردی چه کار می­‌کردی؟ بت می‌پرستیدی یا ستاره می­‌پرستیدی، کدامش بهتر است؟!

س37: نقل می­‌شود به صورت روایت که «إِنَ‏ اللَّهَ‏ جَمِیلٌ‏ یُحِبُّ الْجَمَالَ»[8]یعنی چه؟

ج: جمال از کجا می‌­آید؟ خودش درست می­‌کند دیگر، آن­وقت چطور می­‌شود؟ البته خدا چیز خوب را دوست دارد، دوست دارد مؤمن هم کارهایش خوب باشد ان شاء الله.

س38: «مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآتٍ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ»[9]، منظور از «لِقاءَ اللَّهِ» در این آیه چیست؟

ج: روز قیامت است، یعنی لِقاءَ یومِکِم هذا.

س39: باز هم موارد دیگر «لِقاءَ اللَّهِ» داریم[10]، همه منظور همین است؟

ج: بله، روز قیامت است. آن­جا آدم‌­ها باور می­‌کنند که خدا هست، درست است که تعبیر به لقاء شده باشد، ولی خدا جسمانی که نیست، لقاء مادی که ندارد، این که می‌­گوید: «فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآتٍ» همین است دیگر، اگر باور داری روز قیامت را چه کار می­‌کنی؟ حتماً از دروازه مرگ باید وارد شوی تا به قیامت برسی، تا آدم نمی‌رد که به قیامت نمی­‌رسد، می­‌گوید اجل خدا می­‌آید و می­‌روی ان شاء الله.

س40: کلُّ مَنْ عَلَیهَا فَانٍ* وَ یَبْقَى‏ وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الجَلَالِ وَ الْاکْرَامِ[11]*

ج: خدای متعال وقتی انسان­‌ها را خلق کرد مدت محدودی به آن­‌ها عمر داد. عمر ابدی به کسی خدا نداده است. عمر ابدی مخصوص ذات اقدس خودش است، لذا فرمود هر انسانی که روی زمین است، هر جانداری، انسان، حیوان و سایر جاندارها روزی عمرشان به پایان خواهد رسید و خواهند رفت الّا ذات اقدس پروردگار متعال که فناپذیر نیست.

س41: منظور از «وَجْهُ» در این آیه چیست؟

ج: ذات است، یکی از معانی «وَجْهُ» ذات است.

س42: «وَ الَّذِینَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ»^[12]، منظور از«وَجْهِ» چیست؟

ج: وجه یعنی ذات دیگر، خدا که صورت ندارد، برای خاطر خدا صبر کنیم، آدم­‌هایی که ایمان دارند و صبر می­‌کنند این‌ها از خدا چک سفید دریافت می­‌کنند، البته خیلی سخت است.

س43: «وَ لَمْ تَکُنْ لَهُ صاحِبَةٌ»[13] یعنی چه؟

ج: خدا زن ندارد تا بچه داشته باشد. چون می­‌گفتند عیسی پسر خداست، پسر هم مادر می­‌خواهد، (خدا فرمود:) خدا زن ندارد تا پدر داشته باشد.

 س44:«وَ لِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْلَى»_^[14]یعنی چه؟

ج: یعنی تعریف­‌های خوب و توصیف­‌های خوب مخصوص خداست، چون خدا همه چیزش خوب است بالاترین توصیف مال اوست.

س45: «وَ جَاءَ رَبُّکَ وَ الْمَلَکُ صَفّاً صَفّاً»_^[15]،

ج: روز قیامت رئیس محکمه عدل، ذات اقدس پروردگار متعال است، آن­جا هیچ کسی کاره­ای نیست، مگر خود خدا به اشخاصی پست و مقام و منصب بدهد، لذا قبل از اینکه خدای متعال این کار را بکند همه منتظر هستند. کسی به عنوان پست و منصب کاری انجام نمی­‌دهد، همه ساکت منتظر هستند ببینند چه دستوری از مرکز می­‌رسد. این منتظر بودن همه انبیا و فرشته­‌ها و دیگران تا اینکه از نقطه مرکز دستور برای همه حضّار قیامت صادر شود دلیل روشن و واضحی است که یک کسی اینجا مسئول هست که بناست او کارها را تقسیم کند. همه می­‌فهمند که خبری است. به این «جَاءَ رَبُّکَ» می­‌گو­یند. سابق نبود آمد، هر چه نگاه می‌­کنی آنجا خبری نیست ولی همه این حوادث قرینه وجود او می‌­شود، همه حتی کفّار باور می­‌کنند که آن خدایی که انبیا می­‌گفتند حق است، چون همه علما، همه بزرگان منتظر هستند. این قرینه بزرگی است که حتی آن­هایی که چشمشان در دنیا حجاب داشت می­‌گفتند ما شک داریم و باور نمی­‌کردند آنجا یقین می­‌کنند که خبری هست، وقتی خبر شروع شد و صادر شد می­‌گویند «جَاءَ رَبُّکَ»، آنکه منتظرش بودند آمد.

س46: چه کنیم که دائِمُ الذکر باشیم؟

ج: گناه نکنیم ایمان بالا می­‌رود، ایمان که بالا رفت عقربه دل، خود به خود آن­جا می­‌رود. ارزش خدا، عظمت خدا، در نظر انسان زیاد می­‌شود. آدم عاقل اگر چیز به درد بخور باشد هیچ وقت دنبال آشغال نمی­‌رود، بنابراین ترک گناه راه رسیدن به این نقطه است.

س47: اصلا دائم الذکر بودن یعنی چه؟

ج: یعنی کمتر خدا و دستورات خدا را فراموش کنیم.

س48: کمتر فراموش کنیم یا هیچوقت فراموش نکنیم؟

ج: کمتر فراموش کنیم، چون خودِ خدا دستور داده است یک مقداری فراموش کن،

س49: کجا فرموده است؟

ج: خود خدا گفته است: «وَ لا تَنْسَ نَصیبَکَ مِنَ الدُّنْیا»[16] ، یعنی یک مقدار را برای دنیا بگذار، یک مقدار هم مال او باشد. امّا شما این را هم به او دادی، همه را در دنیا رفته­‌ای و الّا خود خدا اجازه میدهد.

س50: ما اگر خیلی خوب بندگی خدا را بکنیم بعد از یک مدت فانی در خدا می‌­شویم؟

ج: فانی است یعنی می­‌میرد!. نه آدم نمی‌­میرد، بنده شایسته خدا می­‌شود.

س51: اصلا کسی فانی در خدا می‌­شود؟

ج: فانی یعنی همین، بنده می­‌شود. بنده یعنی هیچ چیز ندارد همه چیز را برای خدا می‌­بیند، به این معنی و الّا فانی یعنی از بین برود نه نمی­‌شود.