درس اخلاق
صلوات شعبانیه
بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و هو خیرُموفق و معین؛ ثم الصلاة و السلام علی أشرف الأنبیاء و المرسلین، حبیب إله العالمین، أبیالقاسم محمد صلی الله علیه و علی أهل بیته الطاهرین المعصومین، من الآن إلی قیام یوم الدین؛ سیّما بقیة الله فی الأرضین.
این دعایی که در ماه مبارک شعبان دستور رسیده است ما بخوانیم، یک مطالب و موضوعاتی را در آن گنجاندهاند که برای ما بسیار مهم و ارزنده و از ضروریات زندگی ما مسلمانها است.
یکی از آن جملهها و مطالب؛ این جمله کوتاه و پرمغز و پرمحتواست که دستور دادهاند ما در برابر پروردگار متعال این را به صورت سؤال و خواسته مطالبه کنیم، و از خدای متعال تقاضامند باشیم که به ما مرحمت کند.
آن جمله این است: «وَ اعْمُرْ قَلْبِی بِطَاعَتِکَ وَ لَا تُخْزِنِی بِمَعْصِیَتِکَ»[1]
«بار پروردگارا! این دلِ خرابِ من را با اطاعت فرمان خودت آباد کن، و من را با مخالفت فرمان خودت رسوا و مفتضح نکن.»
دل آباد یعنی چه؟
اطاعت فرمان خدا موجب آبادی دل میشود. دل آباد دلی است که در آن پر از ایمان به خدا باشد، پر از صفات خوب باشد، پر از نیتهای خیر و خوب باشد، در آن شرک نباشد، چیزی که بد باشد از صفات و روحیات نفسانی در آن نباشد، نیت انجام دادن گناه و کار بد در آن نباشد، این دل را دل آباد میگویند، اما اگر دل اینگونه نباشد اسم آن خراب است.
میگوییم خدایا کاری کن با به حرف تو گوش دادن و مراعات تقوا کردن این دلِ خرابِ من آباد بشود، و بعد تذکر میدهد که گوش به حرف خدا ندادن یعنی معصیت کردن. این هم در دنیا و هم در آخرت مایه رسوایی است. آدم اگر دزدی کند، برخلاف فرمان خدا کاری انجام بدهد، هم در دنیا رسوا میشود و هم در آخرت.
در دنیا او را زندان میبرند، شلاق میزنند، دست او را میبرند، آبروی او میرود. فردای قیامت هم در پرونده او این دزدی ثبت و ضبط است. آنجا میگویند:«دزدی کردی!»، باید آماده مجازات بشوی یا سایر کارهای دیگر که خدا گفته نکن و انسان برخلاف فرمان خدا انجام میدهد این آدم را رسوا میکند. آدم به زن خودش ظلم کند، زنش فردا شکایت میکند و او را دادگاه میبرند، رسوا میشود. همه میگویند این به زن خودش ظلم کرد؛ فحش داد، او را کتک زد؛ حالا او را دادگاه بردند. چرا گناه کردی؟ نباید ظلم میکرد، مال مردم را میخورد آبروی او میرود، میآیند درِ خانه او داد میزنند. بنابراین معصیت و گناه خدا هم در دنیا آبروی آدم را میبرد و هم در آخرت.
دل آدم هم خراب است. دلی که قصد معصیت در آن باشد، نیت گناه در آن باشد، آدم نقشه علیه مسلمان بکشد، نسبت به مال او، نسبت به جان او، نسبت به ناموس او، این دل دلِ خراب است. ایمان در این دل خیلیخیلی ضعیف است و امکان دارد در طول این گناهها از بین برود.
برنامه خدا برای آباد کردن دل
بنابراین آبادی دل که مقصود از آوردن کتاب آسمانی و انبیاء همین است که دلهای خراب را خدا با برنامهای که خودش تنظیم کرده آباد کند، نماز بخواند، توجه به خدا داشته باشد، دست به مال مردن نزند، ظلم نکند، جور نکند، دزدی نکند، کارهایی که خدا تحریم کرده است انجام ندهد، این دل آباد میشود.
غرض از توسل به معصومین علیهم السلام
خُب ما آمدیم زیارت و پابوس حضرت رضا ثامن الائمه علیه الصلاة والسلام، چکار باید بکنیم که حضرت از ما راضی باشد؟ خب خیلیها میآیند و میروند. عمده این است که حضرت از آمدن ما خشنود بشود. بالاتر از حضرت چکار کنیم که خدا از ما خشنود بشود؟ تمام انبیاء از ما خشنود بشوند، خاتم انبیاء، همه حضرات معصومین علیهم السلام از ما خوشحال بشوند.
همین جمله کوتاه باعث خوشحالی همه اینها میشود؛ اطاعت فرمان خدا و معصیت نکردن فرمان خدا.
این جمله باعث میشود اول خدا از ما خشنود بشود، چون خدا در قرآن کریم اعلام فرموده «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ»؛[2]خدا آدمهای باتقوا و گوش به حرف خدا بده را دوست دارد. این اولین اثر آن است، بنابراین خدا از ما راضی و خشنود خواهد بود.
توصیه همه انبیاء علیهم السلام
همه انبیاء هم در انجام وظیفه رسالت خودشان مسئله تقوا را مطرح کردند و از مردم خواستند چون بدون تقوا؛ نه دل آباد میشود، نه شهر آباد میشود و نه عمر انسان آباد میشود، همه خراب، اگر بخواهی آن شهر و دهی که ما در آن زندگی میکنیم آباد باشد فقط راه آن تقواست، آدم دزدی نکند، طمع به ناموس مردم نداشته باشد، خون مسلمان را محترم بشمارد، همه اینها باعث میشود آن ده و شهر و مملکت آباد بشود، دل آدم هم آباد میشود.
تقوا، مایه خشنودی خدا
بنابراین بهترین چیزی که خدا و همه انبیاء و همه حضرات معصومین من جمله حضرت رضا صلوات الله و سلامه علیه از ما خشنود میشود مسئله تقواست.
گوش به حرف خدا بدهیم، خُودشر و هواپرست نباشیم، هر کاری دل ما خواست نکنیم، گرد گناه نگردیم، رساله مرجع تقلید خودمان را مطالعه کنیم آنجا نوشته حرام کدام و واجب کدام. واجب را انجام بدهیم حرام را ترک. نماز بخوان واجب است، فردا ماه رمضان است باید روزه بگیری واجب است، دروغ نگو، دست به مال مردن نزن، ظلم نکن اینها حرام است، اگر این کارها را بکنیم، هم کشور آباد میشود، هم این دل خراب شده آدم آباد میشود و هم خدا از اعمال انسان راضی و خشنود میشود و هم همه سلسله جلیله انبیاء حتی خاتم انبیاء و حضرات معصومین من جمله حضرت رضا صلوات الله و سلامه علیه.
بنابراین اگر ما بخواهیم کاری کنیم در این زیارت که وقتی برمیگردیم حضرت رضا از ما خشنود و خوشحال باشد چکار باید بکنیم، تصمیم بگیریم از حالا به بعد دیگر گناه نکنیم، حضرت خیلی خوشحال می شود، اما هی بخوانی، هی ورق بزنی، از آنطرف گناه مرتکب بشوی فایده ندارد، حضرت از آدم بدش میآید، از گناه بدش میآید، شما آنجا برو بنشین، نمیخواهد هیچی هم بخوانی اما تصمیم بگیری تقوا را مراعات کنی و گناه نکنی، حضرت خیلی از من و شما خوشحال است؛ اما هی بروی بخوانی اما گناه بکنی مشکلات پیش میآید، حضرت بر ما غضبناک است.
بنابراین ملاک بسیار بزرگ و مهم این است که ما آمدیم برای جلب رضایت حضرت، حضرت بجز تقوا و اطاعت فرمان خدا از ما چیز دیگری نمیخواهد، چون اگر این باشد همه چیز در آن هست، اگر تقوا باشد همه چیز در آن هست، راه سعادت تقواست والا خیره سری و هواپرستی کلید بدبختی و رسوائی و بیچارگی است.
ان شاء الله امیدواریم از برکات حضرت در این زیارت ما بتوانیم تصمیم جدی بگیریم در باقیمانده عمر خودمان تقوا را مراعات کنیم. یک گناه هم نکنیم. گناه اول پدر خود آدم را در میآورد تا دیگران. آن کسی که دزدی میکند اول پدر خودش را در میآورد بعد پدر آن بیچارهای که مال او را دزدیده.
بنابراین هر بار که ما مرتکب گناه شدیم یک کلنگ قایم به خودمان زدیم، آدم عاقل این کار را نمیکند. بنابراین برویم کنار حرم مطهر حضرت رضا تصمیم بگیریم و ایشان را شاهد قرار بدهیم که خدایا ما در کنار ولی تو؛ عبد صالح تو؛ حضرت رضا صلوات الله و سلامه علیه از گذشتهها توبه کردیم. تصمیم گرفتیم در آینده عمر دیگر گناه نکنیم، این بهترین سوغاتی است که ما از حضرت رضا میبریم شهر خودمان ان شاء الله.
امیدواریم خدای متعال کمک کند، توفیق مرحمت کند، بتوانیم این تصمیم جدی را بگیریم ان شاء الله. این کلید سعادت دنیا و آخرت خودمان و کمک به دیگران است، خدای متعال نسبت به تقوا و اطاعت فرمان خودش خیلی حرف میزند، خیلی تأکید میکند چون کلید اصلاح ظاهر و باطن انسانها به وسیله همین اطاعت فرمان خدا و تقواست.
ان شاء الله پروردگار متعال کمک کند از برکات حضرت رضا علیه السلام به همه ما توفیق بدهد بتوانیم در این زیارت چنین تصمیمی اتخاذ کنیم ان شاء الله دیگر گرد گناه نگردیم، وظائف دینی خودمان را انجام بدهیم ان شاء الله و از خدا کمک بخواهیم بتوانیم این نفس اماره به سوء را بیاوریم در خط تقوا و اطاعت فرمان خودش. نثار ارواح طیبه همه انبیاء عظام خاصه خاتم انبیاء و حضرات معصومین علیهم الصلاة و السلام بالاخص حضرت رضا ثامن الائمه سه صلوات مرحمت کنید.
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
درس اخلاق عارف بالله حضرت آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه الشریف برگزار شده در مشهد مقدس